از سال ۱۴۰۱، استفاده از اینترنت استارلینک در ایران آغاز شد، اما به دلیل هزینه‌های بالای تجهیزات و اشتراک ماهانه، در ابتدا تنها گروه‌های خاص به آن دسترسی داشتند. با گذشت زمان، دامنه استفاده از استارلینک افزایش یافت و به کاربران بیشتری رسید.
در آذرماه ۱۴۰۳، مجله اقتصادی فوربز اعلام کرد که اینترنت استارلینک به یکی از چالش‌های اصلی در ایران تبدیل شده است. طبق این گزارش، تا آن زمان بیش از ۲۰ هزار اشتراک اینترنت ماهواره‌ای در کشور فعال بوده است.
افزایش چشمگیر کاربران استارلینک در ایران
تنها یک ماه پس از گزارش فوربز، انجمن تجارت الکترونیکی ایران اعلام کرد که استفاده از اینترنت ماهواره‌ای طی یک سال ۲۰ برابر شده است. طبق این گزارش، در دی‌ماه ۱۴۰۳، تعداد اشتراک‌های استارلینک به بیش از ۳۰ هزار رسیده و کاربران این سرویس از ۱۰۰ هزار نفر فراتر رفته‌اند. همچنین ایلان ماسک تأیید کرده که حدود ۱۰۰ ماهوارهاینترنت ماهواره‌ای در ایران فعال هستند.
با توجه به این روند، پیش‌بینی می‌شود که تا فروردین ۱۴۰۴، تعداد اشتراک‌های استارلینک در ایران به ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر برسد.
توزیع جغرافیایی کاربران استارلینک در ایران
بر اساس گزارش‌های کارشناسان، ۷۰ درصد تجهیزات گیرنده استارلینک در ایران در شهر تهران نصب شده‌اند. همچنین اینترنت ماهواره‌ای بیشتر در حوزه اینترنت ثابت مورد استفاده قرار گرفته است و نسبت به اینترنت همراه سهم بیشتری دارد. برخی استان‌های ایران دسترسی محدودی به این سرویس داشته‌اند یا داده‌های مربوط به استفاده از آن در این مناطق موجود نیست.
نصب استارلینک در سفارتخانه‌ها؛ معاف از ممنوعیت؟
در اسفندماه ۱۴۰۳، دولت ایتالیا اعلام کرد که برای آزمایش، آنتن‌های استارلینک را در چهار سفارت خود، از جمله در ایران، نصب کرده است. این اقدام موجب گمانه‌زنی‌هایی شد که ممکن است سفارتخانه‌ها از ممنوعیت‌های قانونی مربوط به اینترنت ماهواره‌ای معاف باشند. هرچند سفارت ایتالیا تأکید کرد که هنوز هیچ قرارداد امنیتی با شرکت ایلان ماسک منعقد نکرده است.
قاچاق تجهیزات استارلینک به ایران
با وجود اینکه استفاده از استارلینک در ایران مجوز رسمی ندارد، گزارش‌ها نشان می‌دهد که تجهیزات این سرویس از مبادی غیررسمی وارد کشور می‌شود. مهدی محبی، رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی تهران، پیش‌تر اعلام کرده بود که خریدوفروش این تجهیزات غیرقانونی است.
هزینه تجهیزات و اشتراک استارلینک در ایران
بر اساس اطلاعات وب‌سایت رسمی استارلینک، هزینه خرید تجهیزات شامل دیش و مودم ۵۹۹ دلار است. اما به دلیل واردات غیررسمی و هزینه‌های جانبی، قیمت تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای در ایران بالاتر از نرخ جهانی است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که قیمت تجهیزات نسل دوم (نوع ۲) حدود ۷۸ میلیون تومان و تجهیزات نسل سوم (نوع ۳) حدود ۱۱۰ میلیون تومان است.
هزینه اشتراک ماهانه استارلینک در ایران
هزینه پایه اشتراک ماهانه اینترنت ماهواره‌ای در سطح جهانی ۱۱۰ دلار است، اما به دلیل نوسان‌های نرخ ارز، این رقم در ایران متفاوت بوده و برخی منابع آن را ۱۲۰ دلار ذکر کرده‌اند. همچنین به دلیل قطع ارتباط بانک‌های ایرانی با سیستم بانکی جهانی، خرید اشتراک مستقیم از وب‌سایت استارلینک ممکن نیست. کاربران ایرانی ناچارند از واسطه‌ها یا ارزهای دیجیتال برای پرداخت استفاده کنند که این امر هزینه‌های اضافی به همراه دارد.
هزینه نصب و راه‌اندازی استارلینک
علاوه بر هزینه تجهیزات و اشتراک ماهانه، کاربران باید هزینه نصب و راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ای را نیز پرداخت کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های قانونی، هزینه خرید و نصب اینترنت ماهواره‌ای در ایران بین ۷۰۰ تا ۲,۰۰۰ دلار متغیر است.
آینده استارلینک در ایران
با افزایش روزافزون تعداد کاربران، آینده اینترنت ماهواره‌ای در ایران همچنان مبهم است. از یک سو، این سرویس امکان دسترسی به اینترنت آزاد و بدون فیلتر را فراهم کرده و کاربران بیشتری به سمت آن جذب شده‌اند. از سوی دیگر، دولت ایران تاکنون سیاست سختگیرانه‌ای در قبال اینترنت ماهواره‌ای اتخاذ کرده و ورود و استفاده از تجهیزات آن را غیرقانونی اعلام کرده است.
با وجود این محدودیت‌ها، روند رشد اینترنت ماهواره‌ای در ایران نشان می‌دهد که کاربران همچنان به روش‌های مختلفی برای دسترسی به آن متوسل می‌شوند. ورود غیررسمی تجهیزات، پرداخت هزینه اشتراک از طریق واسطه‌ها و افزایش پوشش ماهواره‌های اینترنت ماهواره‌ای در ایران، همه نشان‌دهنده تقاضای بالا برای این سرویس هستند.
برخی تحلیلگران معتقدند که در صورت ادامه این روند، ممکن است دولت ایران ناچار شود در سیاست‌های خود تجدیدنظر کند. یکی از سناریوهای احتمالی این است که دولت برای کنترل بهتر، به‌جای ممنوعیت کامل، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای را تحت چارچوب‌های خاصی مجاز کند. از سوی دیگر، افزایش فشارهای امنیتی و محدودیت‌های بیشتر نیز گزینه‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. در هر صورت، آینده اینترنت ماهواره‌ای در ایران به عوامل مختلفی از جمله سیاست‌های داخلی، تحریم‌ها و پیشرفت فناوری بستگی دارد.
