در سال‌های اخیر، دونالد ترامپ بارها تهدید کرده است که شرکت‌های فناوری بزرگ، از جمله اپل، باید خط تولید خود را به خاک آمریکا بازگردانند. او در اظهاراتی جنجالی، مدعی شد که اپل قصد دارد آیفون را در ایالات متحده تولید کند. اما این ادعاها چقدر به واقعیت نزدیک است؟ آیا امکان بازگرداندن تولید آیفون به آمریکا واقعاً وجود دارد یا بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد؟
چرا اپل تولید خود را به چین منتقل کرد؟
پاسخ به این سؤال، به سال‌ها پیش و زمانی بازمی‌گردد که اپل برای تولید محصولات خود به دنبال زنجیره تأمین کارآمدتر، نیروی کار ماهرتر و هزینه‌های کمتر بود. چین، با ارائه هر سه این عوامل، به مقصدی ایده‌آل تبدیل شد. فاکسکان، یکی از شرکای اصلی تولیدی اپل، توانست میلیون‌ها دستگاه آیفون را با سرعت و دقت بالا تولید کند.
تیم کوک، مدیرعامل اپل، در سال ۲۰۱۵ در گفت‌وگویی تأکید کرد که توان صنعتی آمریکا برای تولید انبوه از بین رفته است. او گفت: «تمام ابزارسازان حرفه‌ای در آمریکا را می‌توان در یک سالن جا داد، اما در چین به اندازه چند زمین فوتبال به آن‌ها نیاز داریم.»
هزینه‌های سرسام‌آور تولید اپل در آمریکا
یکی از اصلی‌ترین موانع برای بازگرداندن تولید آیفون به خاک آمریکا، هزینه‌های بسیار بالا است. طبق گزارش تحلیلگران مؤسسه Wedbush، تنها انتقال ۱۰ درصد از زنجیره تأمین اپل از آسیا به آمریکا حدود ۳۰ میلیارد دلار هزینه دارد. افزون بر آن، این فرآیند حداقل به سه سال زمان نیاز خواهد داشت.
اگر بخواهیم تصویر واضح‌تری ارائه دهیم، تحلیلگران هشدار داده‌اند که در صورت انتقال کامل خط تولید به آمریکا، قیمت آیفون ممکن است به بیش از ۳,۵۰۰ دلار برسد. این افزایش نجومی نه‌تنها مشتریان را متضرر می‌کند، بلکه بر برندینگ و فروش جهانی اپل نیز اثر منفی خواهد گذاشت.
ظرفیت صنعتی آمریکا؛ آماده نیست
بانک سرمایه‌گذاری Evercore در گزارشی اعلام کرد که اقتصاد آمریکا برای تولید انبوه گوشی‌های هوشمند آماده نیست. نه تجهیزات کافی وجود دارد و نه نیروی کار با مهارت و انعطاف‌پذیر برای چنین حجمی از تولید.
به گفته تحلیلگران، آموزش و آماده‌سازی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نیروی انسانی برای مونتاژ آیفون تقریباً غیرممکن است. در مقایسه، چین سال‌هاست که زیرساخت‌های لازم را ایجاد کرده و میلیون‌ها نفر در زنجیره تأمین اپل در این کشور مشغول به کارند.
یکی از مهندسان سابق اپل در گفت‌وگو با بلومبرگ گفته است: «اگر بخواهیم آیفون را در آمریکا تولید کنیم، باید کل شهر بوستون همه فعالیت‌هایش را کنار بگذارد و فقط روی مونتاژ آیفون تمرکز کند.»
مونتاژ نهایی در آمریکا؛ راه‌حلی موقت و ناکارآمد
در بهترین حالت، آنچه ممکن است در آمریکا انجام شود، «مهندسی پیچ نهایی» یا همان مونتاژ پایانی دستگاه است. به‌بیان ساده، آیفون‌های تقریباً کامل‌شده از چین وارد می‌شوند و فقط چند مرحله نهایی در خاک آمریکا انجام می‌گیرد. این کار بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و تغییر بنیادینی در فرآیند تولید اپل ایجاد نمی‌کند.
حتی در این حالت، باز هم واردات هزاران قطعه از چین اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. این موضوع باعث پرداخت تعرفه‌های سنگین و افزایش هزینه‌های نهایی محصول خواهد شد.
آیا تهدیدهای سیاسی واقعاً کارسازند؟
ترامپ در سال‌های اخیر بارها از اهرم فشار تجاری استفاده کرده و شرکت‌هایی مانند اپل را تهدید به اعمال تعرفه کرده است. اما واقعیت این است که ساختار پیچیده زنجیره تأمین جهانی، فراتر از فشارهای سیاسی یا دستورات یک رئیس‌جمهور است.
اپل طی دهه‌های اخیر میلیاردها دلار در تأسیسات تولیدی در آسیا سرمایه‌گذاری کرده است. جایگزینی این زیرساخت‌ها در کشوری مثل آمریکا، به‌سادگی و با چند دستور یا تعرفه ممکن نیست.
اپل و تنوع‌بخشی به زنجیره تأمین؛ نگاه به هند و ویتنام
در حالی که انتقال کامل خط تولید به آمریکا بعید به نظر می‌رسد، اپل به‌دنبال کاهش وابستگی مطلق به چین است. در سال‌های اخیر، این شرکت بخشی از تولیدات خود را به هند، ویتنام و سایر کشورها منتقل کرده تا ریسک‌های ژئوپلیتیکی را کاهش دهد.
با این حال، این حرکت به معنای پایان همکاری با چین نیست؛ بلکه نوعی استراتژی توزیع ریسک است. چین همچنان بزرگ‌ترین قطب تولیدی برای اپل باقی خواهد ماند، اما هند و سایر کشورها نیز در حال تبدیل شدن به بازیگران مهمی در این زنجیره هستند.
واقعیت فراتر از شعار
با توجه به وضعیت زیرساختی، هزینه‌ها، و نیروی انسانی، باید گفت که آنچه ترامپ درباره انتقال تولید اپل به خاک آمریکا می‌گوید، بیشتر یک شعار انتخاباتی است تا یک برنامه قابل اجرا. تولید آیفون در آمریکا، در مقیاس وسیع، در حال حاضر نه امکان‌پذیر است و نه از نظر اقتصادی توجیه دارد.
اپل، به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین زنجیره‌های تأمین در جهان، نیاز به ساختارهایی دارد که طی سال‌ها در آسیا توسعه یافته‌اند. تلاش برای انتقال کامل این زنجیره به ایالات متحده، فقط هزینه‌ها را افزایش داده و حتی می‌تواند مزیت رقابتی این برند را به خطر بیندازد.
